Wieħed mill-pilastri ewlenin tas-sistema tas-sigurtà soċjali ta’ Malta hu l-iskema tal- kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali.
L-iskema tal-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali ma tipprovdilekx biss il-pensjoni meta tirtira. Bil-ħlas tal-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali tiegħek int intitolat ukoll, fost l-oħrajn, għal:
Il-pensjoni tal-invalidità tingħata lil persuni ċċertifikati — minn bord mediku maħtur bil-liġi —li mhumiex kapaċi jaħdmu f’impjieg full-time jew part-time b’mod regolari minħabba raġunijiet ta’ saħħa.
Qabel iċ-ċertifikazzjoni, persuna trid tissottometti ċertifikati mediċi għal 26 ġimgħa; Wara ċ-ċertifikazzjoni, qabel kwalunkwe ħlas tal-invalidità, il-persuna trid ittemm l-impjieg. Kull persuna li tirċievi l-pensjoni tal-invalidità, tista’ tittermina l-pensjoni jekk tħoss li hi tajba li terġa’ tibda taħdem.
Il-pensjoni tal-invalidità tingħata għal minimu ta’ sena u għal massimu ta’ tliet snin. Jekk talba għall-pensjoni tal-invalidità tiġi miċħuda, jista’ jitressaq appell u d-deċiżjoni mbagħad tittieħed mill-Umpire.
Peress li l-pensjoni tal-invalidità tingħata lil persuni taħt l-età tal-pensjoni, meta jilħqu l-età tal-irtirar, il-pensjoni tal-irtirar tas-sigurtà soċjali tagħhom se tiġi vvalutata fejn se titwaqqaf il-pensjoni tal-invalidità u l-kontribuzzjonijiet ikkreditati tal-invalidità jiġu kkreditati għall-perjodu tal-invalidità.
Il-pensjoni tal-armla/armel tingħata lill-persuna sakemm j/tilħaq l-età tal-irtirar fil-każ li r-raġel/il-mara j/tmut qabel l-età tal-irtirar tagħhom.
Jekk il-mewt tal-konjuġi tkun ikkawżata minn aċċident fuq il-post tax-xogħol, l-armla/armel t/jingħata mill-inqas ir-rata fissa sħiħa ta’ WP, anki jekk il-medja tal-kontribuzzjoni tal-persuna mejta jkollha kontribuzzjonijiet nieqsa.
Ir-romol kollha jirċievu l-pensjoni tar-romol irrispettivament mit-tfal fiż-żwieġ u l-impjieg.
Għal koppji separati, jintalab il-ftehim legali tas-separazzjoni u l-ammont ta’ pensjoni li għandha tinħareġ lis-superstiti (min jibqa’ ħaj/jin) għandu jiddependi fuq il-kuntratt iffirmat.
Meta tintlaħaq l-età tal-irtirar, il-persuna li tirċievi l-pensjoni tar-romol tibda tirċievi jew il-pensjoni tal-irtirar (jekk tkun eliġibbli) jew il-pensjoni tal-irtirar tas-superstiti, skont liema miż-żewġ pensjonijiet hija l-aktar waħda ta’ benefiċċju (l-ogħla). Għal dawk li t-talba tal-pensjoni tal-irtirar tagħhom tiġi miċħuda, jibqgħu jirċievu l-pensjoni tar-romol.
Filwaqt li l-pensjoni tar-romol tingħata f’każ ta’ mewt qabel l-età tal-irtirar, il-pensjoni tas-superstiti tinħareġ lill-konjuġi superstiti fil-każ li l-mewt isseħħ wara l-età tal-irtirar.
Jekk il-konjuġi superstiti diġà qed j/tirċievi pensjoni fid-dritt tiegħu/tagħha stess, il-pensjoni tas-superstiti xorta waħda tiġi kkalkolata iżda tirċievi jew il-pensjoni tal-irtirar jew il-pensjoni tas-superstiti, skont liema miż-żewġ pensjonijiet hija l-ogħla.
B’effett mill-1 ta’ Jannar 2016 konjuġi superstiti li jirċievu l-pensjoni tar-romol, li huma eliġibbli għal pensjoni tal-irtirar f’isimhom stess, jew viċe versa, mhumiex intitolati għall-5/6 ta’ żewġ terzi tad-dħul pensjonabbli tal-parti mejta, iżda huma intitolati r-rata sħiħa tal-pensjoni mogħtija tal-mejjet/mejta (6/6). Madankollu l-pensjoni mogħtija tkun l-aktar waħda ta’ benefiċċju, peress li, il-konjuġi superstiti j/tkun intitolat/a jew għall-pensjoni tiegħu/tagħha jew għall-pensjoni suċċessiva, skont liema mit-tnejn hija l-ogħla.
Fil-każ li persuna tispiċċa bla xogħol, din hi intitolata għal sa sitt xhur benefiċċji tal-qgħad fil-proporzjon tal-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali li tkun ħallset.
Tingħata sa sena u nofs ta’ benefiċċju tal-mard fi proporzjon mal-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali li persuna tkun ħallset, ibbażata fuq id-deċiżjonijiet tal-bord mediku.
Persuna tingħata sa sena benefiċċju tal-korriment ibbażata fuq id-deċiżjonijiet tal-bord mediku.
Is-servizz ta’ kura tas-saħħa tal-gvern huma bla ħlas, u din tingħata b’xejn mill-punt ta’ xħin tingħata… Malta għandha bażi b’saħħitha ta’ kura primarja mogħtija mit-tobba filwaqt li l-isptarijiet pubbliċi jipprovdu kura sekondarja u terzjarja.
(Sors: https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:IcxfbNW1K8sJ:https://en.wikipedia.org/wiki/Healthcare_in_Malta+&cd=3&hl=en&ct=clnk&gl=mt)
Il-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali li aħna nħallsu ma jmorrux għall-“kont tal-pensjoni individwali”. Il-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali li aħna nħallsu jmorru ġol-Fond Nazzjonali ta’ Konsolidazzjoni. Dan jippermetti lill-fond konsolidat li jipprovdi solidarjetà interġenerazzjonali billi jiġbor flimkien il-kontribuzzjonijiet kollha li jirċievi minn persuni fl-impjieg: żgħażagħ, ta’ età medja u anzjani, sabiex il-benefiċċji ta’ protezzjoni msemmija hawn fuq, ikunu jistgħu jiġu pprovduti lilna u lill-familji tagħna.
