L-ALLOWANCE L-GĦOLI TAL-ĦAJJA: DAN KIF JAFFETTWA D-DĦUL TIEGĦEK U R-RATA TAL-PENSJONI TIEGĦEK.

L-għoli tal-ħajja huwa l-ispiża għaż-żamma ta’ ċertu livell ta’ għajxien.

Il-bidliet fl-għoli tal-ħajja, matul iż-żmien, ta’ spiss jiġu riflessi f’indiċi tal-għoli tal-ħajja. F’Malta, il-kalkoli tal-għoli tal-ħajja, huma bbażati fuq il-prezzijiet ta’ 40 prodott inklużi l-ikel, l-ilma u l-elettriku, il-ħwejjeġ, eċċ., li huma mmoniterjati biex jitqabblu mar-rata tal-inflazzjoni, li jkollha bżonn tiġi aġġustata, mal-ispiża għaż-żamma ta’ ċertu livell ta’ għajxien.

Id-differenzi fil-għoli tal-ħajja bejn postijiet diversi jistgħu jitkejlu wkoll f’termini ta’ rati ta’ parità tal-qawwa tal-akkwist. F’Malta r-rata tal-persentaġġ tal-inflazzjoni żdiedet minn 0.64 f’2016 sa 1.37 f’2017 (NSO).

Iż-żieda fl-għoli tal-ħajja, f’termini abbrevjati, COLA, hija ammont ta’ flus, aġġustata kull sena mill-gvern, biex jiġu protetti l-istandards tal-għajxien tan-nies.

F’Malta, l-aġġustament tal-COLA normalment jitħabbar matul id-diskors annwali tal-baġit nazzjonali u jidħol fis-seħħ f’Jannar tas-sena ta’ wara.

It-tabelli ta’ hawn taħt juru l-għoli tal-ħajja ta’ kull sena/ta’ kull ġimgħa għall-impjegati/ u għal min iħaddem u l-irtirati.

Tabella (1):  Iż-żieda tal-għoli tal-ħajja mis-sena 2000 sas-sena kurrenti 2021

Tabella (2) Iż-żieda tal-għoli tal-ħajja ta’ kull ġimgħa b’riżultat tar-rata tal-inflazzjoni riflessa fil-prezzijiet li tħallas.

L-aġġustament tal-għoli tal-ħajja għas-sena 2021 huwa €1.75 fil-ġimgħa.

Żewġ terzi taż-żieda tal-għoli tal-ħajja kull ġimgħa dejjem tiżdied mar-rata tal-pensjoni u t-terz l-ieħor huwa miżjud mal-bonus tal-għoli tal-ħajja. It-tnejn jinħarġu f’pagament wieħed tal-pensjoni, pagabbli kull erba’ ġimgħat. B’hekk, il-COLA annwali jirċevuha wkoll b’mod sħiħ il-pensjonanti.

Tabella (3):  Il-pensjonanti jirċievu ż-żieda tal-għoli tal-ħajja kollha kif indikat hawn taħt.