Dan il-post jippreżenta regoli prattiċi għall-immaniġġjar tal-flus li l-adolexxenti u l-adulti żgħażagħ għandhom isegwu. Ir-regoli prattiċi jimbuttaw u jiggwidaw lill-persuni ta’ etajiet diversi b’ċirkostanzi diversi biex jieħdu d-deċiżjonijiet finanzjarji biex jimmaniġġjaw il-flus. Ir-riċerka barra mill-pajjiż turi li l-biċċa l-kbira taż-żgħażagħ jilqgħu bi pjaċir pariri u gwida b’regoli prattiċi biex tgħinhom jimmaniġġjaw flushom. Ir-riċerka mwettqa mill-Money Advise Service dwar il-flus fir-Renju Unit tidentifika għadd ta’ prinċipji li madwarhom jitfasslu regoli prattiċi għaż-żgħażagħ: agħmel ir-regola tinħass realistika u li tista’ ssir; inkludi sejħa għal azzjoni; agħti s-setgħa liż-żgħażagħ biex jaġixxu; uża tul bilanċjat; jista’ jkollok bżonn iżżid aktar dettall għal dawk li jitilqu mill-università.
It-tabella ta’ hawn taħt tippreżenta regoli prattiċi relatati mal-immaniġġjar tal-flus li għandhom jinġiebu għall-attenzjoni tal-adolexxenti u l-adulti żgħażagħ.
| Iddividi l-infiq f’dak li għandek bżonn u dak li trid. | Din id-distinzjoni tal-ħtiġijiet trid titqies bħala mod ewlieni biex jintlaħqu l-impenji finanzjarji u jiġi evitat "li wieħed jidħol f’inkwiet". |
| Onfoq inqas milli taqla’. | Din ir-regola prattika ħafna għal dawk li jitilqu mill-iskola sekondarja u postsekondarja peress li tipprovdi gwida ċara li jistgħu jimxu magħha. |
| Uża r-regola 50/30/20 – onfoq 50% fuq il-meħtieġ, 30% fuq it-tfaddil, 20% f’kumditajiet. | Li jkollhom miri ċari li għandhom l-għan li jgħinu lill-adulti żgħażagħ biex ikollhom idea aħjar tal-infiq tagħhom u jkunu jafu jekk kinux fit-triq it-tajba. Din ir-regola prattika taħdem aħjar għal dawk li ħarġu mill-Università peress li tipprovdilhom livell iżjed ta’ dettall li jfittxu. |
| Huwa normali li jkollok bżonn l-għajnuna – uża pjanifikatur tal-baġit, app, jew fittex parir indipendenti b’xejn. | Din ir-regola prattika tenfasizza li huwa tajjeb li fl-immaniġġjar tal-flus jintużaw riżorsi bħal kalkulaturi u apps. |
| Jekk ma tistax taffordjaha b’mod komdu, aħseb mill-ġdid qabel tixtriha. | Din ir-regola prattika twassal il-messaġġ lill-adulti żgħażagħ li jeħtieġu jagħmlu sforzi ikbar biex jikkontrollaw l-infiq tagħhom. |
| Ippjana qabel ma tonfoq – aħseb dwar kif se tħallas għaliha. | Din ir-regola prattika ssaħħaħ il-perċezzjoni li l-ippjanar huwa parti kruċjali mill-immaniġġjar tal-flus sew. |
| Tqabbilx lilek innifsek ma’ oħrajn - ixtri dak li tista’ taffordja b’mod komdu. | Il-valur ta’ din ir-regola prattika huwa li jneħħi l-pressjoni u l-individwu jerġa’ jiffoka moħħu fuq l-għanijiet tiegħu stess. |
| Jekk ma tiflaħx tħallasha fi flus kontanti, tixtrihiex fuq kreditu. | Dan jirrifletti mill-qrib kif l-adulti żgħażagħ jikkunsidraw il-kreditu – ħafna jevitawh, minħabba li ngħataw suġġerimenti simili minn ħbieb jew familjari, li jissellfu biss dak li jistgħu jħallsu lura fl-immedjatament. |
| Dejjem iċċekkja l-miżati. | L-adulti żgħażagħ huma pjuttost attenti dwar il-kreditu, u jinkwetaw dwar spejjeż u ħlasijiet mhux previsti biex jużawh. Dan il-parir x’aktarx jgħin biex ifakkarhom dwar dan. |
| Dur sew biex issib l-orħos mod kif tissellef il-flus. | Għalkemm utli, adulti żgħażagħ x’aktarx li jridu aktar gwida dwar kif jew fejn jagħmlu dan. Din l-għodda diġitali tal-MFSA l-karta ta’ kreditu u prodotti oħra hija utli ħafna: https://gemma.gov.mt/mfsa-product-comparison/ ** |
| Ħallas aktar mill-minimu kull xahar | Dawk li jużaw u jifhmu l-kreditu jistgħu jsibu dan il-parir ta’ għajnuna, iżda għal dawk li ma jużawx u jifhmu l-kreditu, dan il-parir aktarx mhux se jinftiehem. |
| Tħallasx kreditu bi kreditu | Enfasizza l-prinċipju li l-ħlas ta’ dejn wieħed tal-karti ta’ kreditu b’karta ta’ kreditu oħra jagħmilha aktar diffiċli għalik li toħroġ mid-dejn. |
| Ġemma d-dħul ta’ 3 xhur għal li jista’ jinqala’. | Id-dħul ta’ 3 xhur hija somma realistikament tista’ tintlaħaq mill-adulti żgħażagħ, u b’hekk iżżid l-utilità perċepita tagħha. |
| Ħallas għall-affarijiet li għandek bżonn qabel ma tħallas għal affarijiet li trid. | Importanti li jiġu mgħallma l-"ħtiġijiet" u "dak li trid" biex tikkategorizza l-infiq. |
| Poġġi xi flus f’kont tat-tfaddil hekk kif titħallas. | Din ir-regola prattika għandha tneħħi b’suċċess it-tentazzjoni tal-infiq tal-flus mal-wasla ta’ paga jew salarju. |
| Aħseb dwar il-pensjoni tiegħek hekk kif tibda taħdem. | Ħafna żgħażagħ jisimgħu mill-familja tagħhom li għandhom iġemmgħu għall-pensjoni tagħhom minn età bikrija. |
| Żgħira kemm hi żgħira ġemma’ xi ħaġa għall-irtirar tiegħek. | Din ir-regola prattika tista’ tinkiseb peress li tneħħi kwalunkwe prekonċezzjoni li l-adulti żgħażagħ għandhom ikollhom ċertu ammont ta’ flus sabiex jibdew. |
Din ir-regola tħeġġeġ ukoll lill-adulti żgħażagħ biex jiffamiljarizzaw ruħhom mal-proċess, peress li ħafna ma kellhom l-ebda idea kif se jagħmlu dwar it-twaqqif tat-tfaddil għall-pensjonijiet. Ir-regola prattika tħeġġiġhom jinvestu l-isforz biex jistabbilixxu proċess ta’ tfaddil, irrispettivament minn kemm jistgħu jinvestu biex jibdew.